W Strasburgu o polskiej demokracji:
PE wdraża artykuł siódmy

Nie milkną w Europie komentarze po niedawnych wydarzeniach w Polsce, m.in. tych, które miały miejsce podczas „Marszu Niepodległości” w Warszawie oraz rocznicowych obchodów we Wrocławiu.

Spora część europosłów uważa, że sytuacja w Polsce stwarza „wyraźne ryzyko poważnego naruszenia” zapisanych w Traktacie Akcesyjnym europejskich wartości, wśród nich zasad państwa prawa. Parlament Europejski wszczął proces prowadzący do wdrożenia wobec Polski tzw. procedury artykułu 7.

Posłowie do PE zgłaszają w stosunku do polskich władz szereg zastrzeżeń dotyczących demokracji i praworządności w kraju. W szczególności w odniesieniu do zasady trójpodziału władzy, niezawisłości sądownictwa i obywatelskich praw podstawowych. Posłowie zaapelowali do polskiego parlamentu i rządu, by przestrzegano w naszym kraju wspólnych wartości europejskich, których pełen katalog można znaleźć w art. 2 Traktatu o Unii Europejskiej, a także w Konstytucji Rzeczypospolitej w art. od 38 do 81.

W PE ostro krytykuje się to, że w Polsce są wprowadzane ustawy nie w pełni gwarantujące niezawisłość sądownictwa, że nie wdrożono wszystkich zaleceń Komisji Europejskiej oraz Komisji Weneckiej, że nie przestrzega się zarządzenia Trybunału Sprawiedliwości UE w sprawie natychmiastowego zawieszenia masowego wycinania Puszczy Białowieskiej, że nie szanuje się prawa do wolności zgromadzeń, a także, że Polki nie mają zapewnionych bezpłatnych i dostępnych środków antykoncepcyjnych.

Europosłowie potępiają też ksenofobiczne i faszystowskie zachowania w czasie marszu, który miał miejsce, w sobotę 11 listopada w Warszawie i podobne w innych miastach.

W głosowaniu przeprowadzonym wczoraj podczas posiedzenia plenarnego w Strasbourgu PE postanowił (438 posłów „za”, 152 „przeciw” i 71 wstrzymujących się od głosu) przygotować formalny wniosek do Rady Unii Europejskiej o uruchomienie w odniesieniu do Polski mechanizmu prewencyjnego przewidzianego w artykule 7.1. TUE. Co to za procedura? Z czym się ona wiąże i co konkretnie znaczą dla nas działania podjęte przez PE?

Jeżeli problemy podnoszone na forum PE potwierdzą się, a polskie władze nadal będą odmawiały zastosowania się do zaleceń UE, może dojść do zawieszenia prawa głosu Polski w Radzie Europejskiej. Takie postępowanie wobec Państwa Członkowskiego ma kolosalny wpływ np. na przydzielanie środków finansowych w ramach wsparcia europejskiego dla państw wyrównujących poziom rozwoju gospodarczego.

Co dalej? Zgodnie z Regulaminem Parlamentu Europejskiego (Artykuł 83), Komisja Swobód Obywatelskich (LIBE) opracuje „propozycję z uzasadnieniem”, czyli wniosek do Rady Europejskiej o wszczęcie postępowania dotyczącego „państwa prawnego” i „wyraźnego ryzyka poważnego naruszenia wartości europejskich” przez polskie władze. Po tym Rada Unii Europejska na wniosek PE rozpocznie dopiero opisaną wcześniej procedurę z art. 7. TUE.

Po raz pierwszy w historii UE podobna rzecz miała miejsce w maju tego roku, w odniesieniu do Węgier. Procedura dotycząca tego kraju jest w toku. Na tym samym posiedzeniu plenarnym w Strasburgu europosłowie zajmowali się sprawą poszanowania praw na Malcie. Uznano, że Komisja Europejska musi ściśle monitorować ten kraj, aby zapewnić tam praworządność.

W Polsce dialog między przedstawicielami rządu i Komisji Europejskiej, w ramach tzw. „procedury praworządności”, jest prowadzony od stycznia 2016 r. Kolejna opinia Komisji Weneckiej na temat Polski spodziewana jest w grudniu tego roku.

Zobacz więcej:

► Tekst przyjętej rezolucji
► Nagranie debaty (obejrzyj wystąpienia europarlamentarzystów)