Odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego

W przypadkach określonych w przepisach kodeksu karnego wykonawczego kara pozbawienia wolności może zostać odbyta w warunkach wolnościowych – w systemie dozoru elektronicznego. Wiąże się to z koniecznością przebywania przez skazanego w określonych godzinach w ciągu dnia we wskazanym miejscu (co jest kontrolowane za pomocą urządzeń elektronicznych), co jednak umożliwia mu uniknięcie pobytu w izolacji penitencjarnej (w zakładzie karnym).

Kara pozbawienia wolności, która może być odbywana w systemie dozoru elektronicznego nie może przekraczać jednego roku oraz skazany nie może zostać skazany w warunkach recydywy wielokrotnej. Chodzi tu jednak o karę orzeczoną wobec skazanego – nawet więc w przypadku, gdy na przykład zaliczono skazanemu na poczet orzeczonej kary pozbawienia wolności okres pozbawienia wolności skazanego na skutek jego tymczasowego aresztowania, okres tak zaliczony nie „pomniejsza” skazanemu wymiaru kary, który jest brany pod uwagę przy ustaleniu spełnienia tej przesłanki. W przypadku wymierzenia skazanemu dwóch lub więcej kar, które będą przez skazanego odbywane kolejno, wyżej wymienione warunki stosuje się odpowiednio.

Sąd może udzielić zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego zarówno w stosunku do skazanego, który nie rozpoczął jeszcze odbywania kary, jak i co do skazanego, który przebywa już w zakładzie karnym. Co istotne, samo zainicjowanie postępowania w przedmiocie udzielenia skazanemu zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego nie wstrzymuje wykonania orzeczenia, w którym orzeczono daną karę. W celu niezbędne jest złożenie stosownego wniosku do właściwego sądu. Samo postępowanie o udzielenie skazanemu zgody na odbycie kary w systemie dozoru elektronicznego wszczynane jest również na wniosek (sąd nie wszczyna go z urzędu). Wniosek taki składa się do właściwego sądu penitencjarnego (sąd okręgowy). Wniosek taki nie podlega opłacie. Wniosek może zostać złożony przez skazanego osobiście, jak i przez ustanowionego przez skazanego obrońcę. Obrońcą takim może zostać ustanowiony, na przykład adwokat kartuzy - co jednak istotne, jeżeli będzie to ten sam obrońca, który reprezentował skazanego w postępowaniu, w którym została orzeczona kara, której dotyczy wniosek, obrońca ten będzie potrzebował nowego upoważnienia do obrony („pełnomocnictwa”).

Aby otrzymać zezwolenie na odbywanie kary pozbawienia wolności w systemie dozoru elektronicznego skazany musi posiadać miejsce stałego pobytu, w miejscu tym muszą istnieć ku temu stosowne warunki techniczne (związane między innymi z instalacją urządzeń kontrolujących pobyt skazanego), pozostali dorośli domownicy muszą wyrazić na to zgodę (co do zasady) oraz cele kary muszą zostać w ten sposób spełnione. Nadto w przypadku osoby, która nie przebywa jeszcze w zakładzie karnym nie mogą stać temu na przeszkodzie względy bezpieczeństwa i demoralizacji oraz inne szczególne okoliczności. Z kolei w przypadku osoby przebywającej już w izolacji penitencjarnej – może on odbyć pozostałą część kary w tym systemie, gdy przemawia za tym jego dotychczasowa postawa i zachowanie.

Na postanowienie w przedmiocie udzielenia bądź odmowy udzielenia zgody na odbywanie kary w systemie dozoru elektronicznego przysługuje zażalenie.