Dyniotka, zaguby i odrobina serca do smaku aktualizacja

Fryderyk Chopin pił po 7 filiżanek kawy dziennie. Nie była to jednak pierwsza lepsza kawa, tylko... żołędziówka, z której słynie gmina Dębe Wielkie. Józef Piłsudski uwielbiał z kolei herbatę, a zajadał się... sucharami cynamonowymi, pieczonymi wg przepisu jego gosposi z Litwy.

O tych i wielu innych ciekawostkach, dotyczących Wielkiego Gościńca Litewskiego (którego szlak wiedzie od Krakowskiego Przedmieścia w Warszawie przez wschodnie Mazowsze, Sulejówek, gm. Dębe Wielkie, Węgrów, Stanisławów, zamek w Liwie, Sokołów Podlaski, Drohiczyn, wschodnie Podlasie, Białoruś aż po Wilno) opowiedziała w sali widowiskowej Sokołowskiego Ośrodka Kultury Barbara Tekieli*. W Sokołowie Podlaskim powstanie wkrótce muzeum Wielkiego Gościńca Litewskiego. Zapowiedzią tej placówki jest szyld Wielki Gościniec Litewski umieszczony przy ścianie Sokołowskiego Ośrodka Kultury nieopodal sceny Trawnika Coolturalnego.  

Pani Barbara przyjechała do Sokołowa Podlaskiego na Turniej Smaków Jesień na Wielkim Gościńcu Litewskim. Rekomendowała kuchnię regionalną, ze szczególnym uwzględnieniem gotowanych przez panią Teresę Nazarczuk z "Restauracji Zamkowej" w Drohiczynie zagubów.

- Jak wyglądam, tak karmię - mówi wprost pani Teresa. 

Przepis na zaguby wydaje się prosty: żółte ziemniaki surowe, mąka sokołowska jasna 500, posiekana w kostkę i zeszklona na patelni cebulka, przyprawy. Ciasto (woda + mąka + troszeczkę oleju lub masełka) zagniatamy ciepłą wodą. Nie dodajemy jajek. W ciasto plastyczne-elastyczne, deczko twardsze niż ciasto na pierogi, zawijamy bezmięsny farsz (ziemniaki tarkowane + cebulka wcześniej usmażona na masełku + sól, pieprz i zioła prowansalskie), usmażony wcześniej na patelni. Można dodać do farszu boczku lub podsmażonego mięsa. Gotujemy zaguba (lepiej gotować niepokrojonego) do 40 minut. Ugotowane lub usmażone zaguby posypujemy czosnkiem z bazylią i suszonym pomidorkiem.

Osoby, które choć raz spróbowały dań, serwowanych w restauracji pani Teresy, wiedzą, że nie ma tam ani potraw nieudanych, ani przypalonych, ani niedogotowanych. U niej wszystko smakuje lepiej niż dobrze.

- Moja kuchnia świadczy o mnie - przypomniała znane powiedzenie Barbara Tekieli.

Teresa Nazarczuk opowiedziała też o innej potrawie regionalnej, lamieszce.

Podczas turnieju zorganizowano konkursy kulinarne na wytrawny tort jesienny (w kategorii tej zgłoszono 16 potraw; królowały torty dyniowe) oraz na jesienny kociołek pyszności (11 potraw). Oprócz tortów w Sokołowskim Ośrodku Kultury oraz na placu przed nim były też inne ciasta, np. dyniotka (ciasto podobne do szarlotki, ale z dynią...) upieczona przez wegankę panią Joannę Dróżdż z okolic Dobrego, zatem bez jajek i masła.

Były też serniki, zebry, pieguski, sezamowce oraz ciasta z galaretkami, upieczone m.in. przez Koła Gospodyń Wiejskich dla sokołowianki Uli Tokarskiej, walczącej z chłoniakiem. Kto chciał skosztować tych pyszności, wrzucał "grosik" do puszki. Tak samo było z dmuchańcami dla dzieci, ustawionymi tuż przy SOK-u. Można było się na nich pobawić w zamian za "grosik dla Uli".

Na przystanku Sokołów Podlaski Wielkiego Gościńca Litewskiego pachniało dziś nie tylko ciastami, ale też wędlinami i rybami. Gospodynie domowe z błyskiem w oku opowiadały o swoich najnowszych odkryciach kulinarnych. Większość z pań nie tylko uwielbia gotować, ale też przyrządza potrawy i robi przetwory wyłącznie z własnych produktów. 

Nie zabrakło też serów, miodów, konfitur, pierogów i bigosu. Za darmo można było podegustować wielu potraw, a za niewielkie pieniądze obkupić się i najeść do syta. A nawet, w myśl staropolskiej gościnności, zostać obdarowanym np. porcją bigosu lub słoiczkiem z konfiturami.

Komisja konkursowa (Bożena Cieślak – kucharz, trener kulinarny, Piotr Brzezik – przedstawiciel powiatu sokołowskiego, Roma Orłowska – przedstawiciel Sokołowskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego) po degustacji 27 potraw konkursowych przyznała następujące nagrody:

Konkurs dla Kół Gospodyń Wiejskich „Jesienny kociołek pyszności”:

I miejsce dla Koła Gospodyń Wiejskich w Suchodole - za zupę jesienną

II miejsce dla Koła Gospodyń Wiejskich w Kowiesach - za zupę krem z dyni z grzankami

III miejsce dla Koła Gospodyń Wiejskich w Brzozowie - za forszmak

wyróżnienie dla Koła Gospodyń Wiejskich w Roguszynie za leczo z pulpecikami

Konkurs dla uczestników indywidualnych „Wytrawny tort jesienny”:

I miejsce dla Zbigniewa Korolczuka z Białegostoku - za buraczaną fantazję

II miejsce dla Marzeny Świnarskiej z Księżopola - za fasolę na stole

III miejsce dla Wandy Oksięciuk z Hołowienek - za tort z kaszą gryczaną

wyróżnienie dla Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego za tort chlebowy „Rolnika”

Nagrody rzeczowe w ufundowali: Powiat Sokołowski, Młyn „Bracia Górscy” z Repek oraz Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska w Kosowie Lackim.

Sokołowski Ośrodek Kultury od dwóch lat organizuje Turniej Smaków wspólnie z Wielkim Gościńcem Litewskim, jako jego członek. Wcześniej  impreza ta odbywała się w Sokołowie Podlaskim pod nazwą "Jesień na Mazowszu i Podlasiu".

_________

Barbara Tekieli – absolwentka Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego; dziennikarka, animator współpracy regionalnej i międzynarodowej; wykładowca i ekspert ds. promocji turystyki oraz komercjalizacji produktu turystycznego (Ana)