Poświęcenie pomnika w Smolance: Oni zginęli za nie swoje winy

8 sierpnia 1942 roku Niemcy zabrali ze wsi Smolanka 17 mężczyzn i wywieźli do obozu na Majdanku. Do wsi żywy wrócił tylko jeden. 80 lat później (25 września 2022 roku) przy wiejskiej świetlicy w Smolance odsłonięto monument upamiętniający zamordowanych.

17 mężczyzn ze Smolanki znalazło się wśród około 100 osób  aresztowanych wówczas przez Niemców. Z przekazywanej przez mieszkańców informacji wynika, że tamte aresztowania były odwetem za zabicie przez partyzantów niemieckiego oficera w lesie Gaj. Decyzję o pojmaniu 100 zakładników w wioskach otaczających las miała podjąć żona zabitego Niemca.

Tamte tragiczne wydarzenia nie doczekały się historycznych opracowań. Były za to przechowywane w pamięci mieszkańców. By tę pamięć zachować dla następnych pokoleń, już w 2016 roku sołtys wsi Smolanka Andrzej Wróbel zainicjował budowę pomnika. Monument powstawał dwuetapowo. Najpierw (w 2019 roku) na kamieniu przy wielskiej świetlicy umieszczono tablicę w hołdzie pomordowanym i represjonowanym mieszkańcom wsi Smolanka oraz wszystkim walczącym o niepodległość ojczyzny. W 2022 roku pierwotny pomnik przebudowano i dołożono jeszcze jedną tablicę z nazwiskami 17 mężczyzn aresztowanych i zamordowanych na Majdanku.

Dzisiejsze (25 września) uroczystości rozpoczęły się mszą świętą w kościele w Dziewulach, której przewodniczył proboszcz ks. Zygmunt Pena. Po mszy zebrani udali się do Smolanki, gdzie odsłonięto i poświęcono pomnik. Gości witał i uroczystość poprowadził sołtys Smolanki i dyrektor Szkoły Podstawowej w Dziewulach Andrzej Wróbel. Ostatnim akordem była część artystyczna przygotowana przez mieszkańców.  

W uroczystościach licznie uczestniczyli mieszkańcy Smolanki oraz pobliskich Dziewul. Nie zabrakło przedstawicieli rodzin pojmanych przez Niemców mężczyzn. Przybyli też przedstawiciele władz samorządu województwa, powiatu siedleckiego i gminy Zbuczyn. Wśród nich byli m.in.: dyrektor delegatury Urzędu Marszałkowskiego Dariusz Stopa, przewodniczący rady powiatu siedleckiego Marek Gorzała wraz z radnymi, wójt gminy Zbuczyn Hubert Pasiak i przewodniczący rady gminy Zbuczyn Ireneusz Chomka wraz z radnymi oraz dyrektor Muzeum Regionalnego w Siedlcach Sławomir Kordaczuk.

Więcej napiszemy w jednym z najbliższych papierowych wydań „Tygodnika Siedleckiego”.