Kształtki - podstawowe elementy systemów instalacyjnych

Współcześnie praktycznie żaden budynek nie może funkcjonować bez poprawnie wykonanych systemów instalacyjnych - niezależnie od tego, czy są to instalacje wodne, gazowe, czy kanalizacyjne. Podstawą dla każdego z nich jest wykorzystanie kształtek, czyli gotowych części o konkretnym kształcie, dzięki którym możliwe jest wykonanie szczelnego połączenia pomiędzy poszczególnymi elementami instalacji.

Czym są kształtki?

Kształtki nazywane też inaczej złączkami są podstawowymi elementami wykorzystywanymi w instalacjach wykonywanych zarówno w budynkach prywatnych, jak i publicznych. Są one wykonane z różnych materiałów, przez co proces ich powstawania różni się między sobą. Część otrzymywana jest w wyniku odlewania, czy kucia, inne z kolei powstają dzięki wykrawaniu, czy tłoczeniu. Materiał wykonania warunkuje możliwość wykorzystania złączek w konkretnych instalacjach. 

Rodzaje kształtek dostępne na rynku

Szeroka oferta rynkowa w zakresie złączek sprawia, że mogą one być klasyfikowane według dwóch wyznaczników: ze względu na materiał wykonania oraz konkretny rodzaj. 

Kształtki dzielą się na:

• Mosiężne - elementy bardzo wytrzymałe i odporne na wilgoć, nie ulegają korozji. Ich największą zaletą jest możliwość zastosowania w systemach instalacyjnych, gdzie wykorzystywana jest woda morska.
• Miedziane - trwałe i niezawodne, odporne nawet na bardzo wysokie temperatury, promieniowanie UV oraz korozję.
• Żeliwne - charakteryzują się wysoką jakością i niezawodną wytrzymałością. Stosowane są nie tylko w instalacjach domowych, ale przede wszystkim w projektach przemysłowych - zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych.
• Stalowe - elementy bardzo solidne, odporne na różnego rodzaju uszkodzenia mechaniczne, pęknięcia, działanie szkodliwych substancji chemicznych i zmienne temperatury.
• Plastikowe (z tworzyw sztucznych) - wyprodukowane z wysokiej jakości termoplastów - polibutylenu, polipropylenu lub polietylenu. Ich największą zaletą jest niewielka waga i duża wytrzymałość. Jedyny minus stanowi rozszerzalność pod wpływem wyższych temperatur oraz możliwość odkształcania. 

Dwie najmniej popularne grupy złączek to produkty wykorzystywane w procesie obróbki ściernej oraz podczas budowy. Nie dotyczą one jednak bezpośrednio obszaru instalacyjnego.

Druga klasyfikacja uwzględnia konkretny kształt elementy i jego ewentualne wyposażenie dodatkowe. Ma to bezpośredni wpływ na możliwość zastosowania złączek w konkretnym obszarze systemu instalacyjnego. 

W tym zakresie wyróżnia się:

• Kolana - umożliwiające łączenie elementów instalacyjnych pod kątem.
• Mufy - wykorzystywane w standardowych łączeniach rur prostych.
• Trójniki - stosowane w tych obszarach instalacji, gdzie konieczne jest wykonania przyłącza bocznego.
• Redukcje - umożliwiające połączenie rur o różnych średnicach.
• Przedłużki - zwiększające zakres systemu instalacyjnego. 
• Nyple - wykorzystywane do łączenia dwóch elementów instalacji, w których zastosowano gwint wewnętrzny.
• Śrubunki - stosowane głównie w połączeniach instalacji hydraulicznych.

W jakich instalacjach wykorzystywane są złączki?

Każdy budynek wykorzystuje różne typy systemów instalacyjnych zbudowanych z odpowiednich materiałów. Są w nich stosowane odpowiednie rodzaje kształtek. Specjalista ze sklepu internetowego Instalguru zauważa: Podczas przyporządkowania właściwych materiałów pod uwagę brane są między innymi warunki związane z daną instalacją oraz ewentualne zagrożenia np. w postaci bardzo wysokiej temperatury przekraczającej 90°C.

Złączki mosiężne mają bardzo szerokie, uniwersalne zastosowanie. Mogą być wykorzystywane we wszystkich instalacjach w budynku: systemach centralnego ogrzewania, grzewczych, wodnych, czy gazowych. 

Kształtki miedziane ze względu na swoje właściwości są wykorzystywane w systemach grzewczych oraz instalacjach wodnych. Są one łatwe do montażu, dlatego stosowane są zdecydowanie częściej niż elementy z innych materiałów.

Elementy żeliwne znajdują zastosowanie w systemach odprowadzania ścieków. Ich wysoka odporność sprawia, że mogą być montowane w obiektach o charakterze publicznym i przemysłowym.

Złączki stalowe dostępne są w dwóch formach - ocynkowane i czarne. Pierwsze z nich wykorzystuje się w instalacjach wodnych. Drugi rodzaj służy jako element instalacji CO oraz instalacji gazowych. 

Kształtki wykonane z termoplastów w ostatnich latach zyskują na popularności, głównie za sprawą tego, że coraz większa część instalacji wykonywana jest z tworzyw sztucznych. Mogą być zastosowane w instalacjach wodnych, które transportują wodę zimną, czy instalacjach kanalizacyjnych. 

Odpowiednia szczelność instalacji, ich wytrzymałość i odporność na różnego rodzaju szkodliwe czynniki w dużej mierze uzależniona jest od wyboru właściwych kształtek. Dlatego warto stawiać na rozwiązania idealnie dopasowane do każdego systemu - zarówno w domu, jak i budynku o charakterze przemysłowym.