Pompa ciepła dla domu jednorodzinnego – jak dobrze wybrać?

Pompa ciepła do domu to system grzewczy, który może przynieść domownikom spore oszczędności. By jednak tak było, konieczne jest właściwe dobranie urządzenia do potrzeb cieplnych budynku (np. jego powierzchni) oraz aktualnych możliwości montażowych. Inny rodzaj pompy ciepła jest bowiem polecany do instalacji na etapie budowy domu, a inny do jej zamontowania przy już użytkowanej nieruchomości. Na co zatem zwracać uwagę, wybierając pompę ciepła do domu? Podpowiadamy!

Jak działa pompa ciepła? Rodzaje pomp ciepła

Pierwszą kwestią, którą należy wziąć pod uwagę przy wyborze tego ekologicznego i ekonomicznego systemu grzewczego, są dostępne rodzaje pomp ciepła. Dzieli się je ze względu na typ odnawialnego źródła energii (OZE), z którego korzystają do ogrzewania domu i ciepłej wody użytkowej (C.W.U.). To właśnie one decydują o tym, jak działa dana pompa ciepła; skąd pobiera energię. Wyróżniamy zatem:

• Gruntowa pompa ciepła – energia cieplna jest pobierana przez pompę z gruntu. Za proces ten odpowiada wymiennik gruntowy, element, który zostaje umieszczony pod ziemią lub w odwiertach w gruncie albo skale macierzystej. Montaż gruntowej pompy ciepła do domu wymaga zatem poprowadzenia instalacji pod ziemią. W związku z tym ten rodzaj pomp ciepła jest wybierany raczej przez osoby, które dopiero planują się budować lub posiadają odpowiednio dużą działkę, w której nie planują zabudowy (poziome gruntowe pompy ciepła).
• Powietrzna pompa ciepła – OZE w przypadku tej pompy ciepła jest powietrze atmosferyczne, które zostaje zassane do urządzenia przy pomocy wentylatora. Powietrzna pompa ciepła nie wymaga przeprowadzania skomplikowanych prac ani dokonywania dużych zmian w instalacji. Najważniejsze jest to, by miała dostęp do prądu. To zatem idealna pompa ciepła do domu, zarówno do domu, który już stoi jak i do budynków które są dopiero w planach. Montaż jest praktycznie bezinwazyjny, a dzięki prostocie instalacji można ograniczyć powierzchnię kotłowni do minimum.
• Wodna pompa ciepła – pobiera energię cieplną ze studni głębinowych wykopanych dla pompy ciepła lub zbiorników wodnych w pobliżu budynku. Wymaga to oczywiście montażu oraz poprowadzenia odpowiedniej instalacji w studniach lub zbiornikach wodnych. Pompa wodna będzie zatem drugim wyborem dla osób, które dopiero planują budowę domu albo są gotowe na przeprowadzanie intensywnych prac modernizacyjnych działki. 
• Hybrydowa pompa ciepła (gaz + powietrze-woda) – ciekawe rozwiązanie, które łączy w sobie powietrzną pompę ciepła typu split lub monoblok oraz kondensacyjny kocioł gazowy. Hybrydowe pompy ciepła ma w swojej ofercie marka Immergas; jako jedna z niewielu, to bowiem stosunkowo nowe rozwiązanie na polskim rynku. 

Pompa hybrydowa wyróżnia się wyjątkową ekonomicznością. Urządzenie „decyduje” bowiem o tym, z którego źródła ciepła korzystać (gazu czy OZE lub obu jednocześnie) przy obecnych warunkach pogodowych, by ogrzewanie było jak najbardziej efektywne i tanie. W najzimniejsze dni zwykle bardziej opłaca się grzanie samym gazem, ponieważ pompa do wyprodukowania odpowiedniej ilości ciepła musiałaby pracować na wysokich obrotach, co przekłada się na wyższy pobór prądu oraz intensywniejsze eksploatowanie serca pompy, jakim jest sprężarka. Z kolei przy ładniejszej pogodzie najtańsze jest grzanie samą powietrzną pompą, a gdy pogoda jest zmienna, to kocioł gazowy może wspierać pracę pompy.

Jak dobrać pompę ciepła do domu – na co jeszcze zwracać uwagę?

Wybierając pompę ciepła do domu, należy też wziąć pod uwagę zapotrzebowanie energetyczne budynku, jego powierzchnię, wiek, a nawet stan stolarki okiennej i drzwiowej czy liczbę domowników. To właśnie na podstawie tych informacji możliwe jest ustalenie, jaką moc powinna mieć pompa, by efektywnie ogrzać cały budynek, a także pozwolić na odpowiednio sprawne podgrzewanie C.W.U. 

Samodzielne określenie tych danych niestety nie jest łatwe. Najlepiej zatem poprosić o pomoc fachowca, który specjalistycznym okiem oceni, jakie zapotrzebowanie na ciepło ma dom (przeprowadzi audyt energetyczny budynku). Jest to bowiem uzależnione między innymi od jego termoizolacji; im lepsza, tym mniejsza moc grzewcza pompy będzie wystarczająca. Można jednak przyjąć, że zapotrzebowanie na ciepło starszych, słabo zaizolowanych budynków waha się w granicach 100-120 W/m2 (przyjmiemy średnią: 110), a dobrze zaizolowanych: ok. 50-70 W/m2 (przyjmiemy 60). 

Pod te dane trzeba podstawić pod powierzchnię domu. Jeśli ma 100 m2, to pierwszy budynek (ze słabą izolacją) będzie potrzebował 11 000 W, tj. pompy ciepła o mocy 11 kW (100 m2 x 110 W). Drugi budynek – 6000 W, tj. pompy o mocy 6 kW. Dochodzi do tego również zapotrzebowanie na moc grzewczą potrzebną do podgrzania C.W.U.; na jedną osobę przyjmuje się ok. 250 W. Przy 4 mieszkańcach to zatem dodatkowy 1 kW (4 x 250 W). Obliczenia te są jednak bardzo okrojone i ogólnikowe, ponieważ jak wspomnieliśmy, wiele zależy również od stanu budynku. Dlatego też potrzebną moc pompy ciepła do domu najlepiej jest ustalać z fachowcem.