Herb Rzeczypospolitej z czasów stanisławowskich na poznańskim odwachu, na środkowym polu Ciołek, herb Poniatowskich, fot. Michał Kurc
Do galerii "Sokołów Podlaski - z tamtych lat" dodałem kilka ciekawostek, dotyczących Przeździatki - tam się urodziłem i mieszkałem przez
pierwsze 5 lat oraz Elżbietowa - to dalsze 34 lata mojego życia. Zauważyłem w TS temat Gościńca Litewskiego i pomyślałem, że może to być ciekawostką do tego tematu. Pozdrawiam serdecznie, Michał Kurc.
Urodziłem się w Przeździatce (pow. sokołowski, gmina Sokołów Podlaski) - miejscu wyjątkowym, z ciekawą historią. Przez pierwsze pięć lat mojego życia mieszkałem w XIX-wiecznej oficynie przy pałacu, w którym przyszedłem na świat. Następne 34 lata mieszkałem w dawnym Elżbietowie - tak nazywała się osada fabryczna i cukrownia. Od roku 1988 mieszkam w Węgrowie. Jak przeglądam fotografie z tamtych lat, zawsze wspominam Przeździatkę, dawny Elżbietów i Miasto.
Przeździatka
pierwszy raz jest wymieniona w dokumencie z roku 1415. Należała do rodów: Sepieńskich, Sokołowskich, Kiszków, Radziwiłłów, Krasińskich, Lipskich, Ogińskich...
Elżbietów
W roku 1843 dobra sokołowskie nabyli Hirschmanowie - rodzina fabrykantów z Warszawy pochodzenia niemieckiego, wyznania ewangelickiego. Nabyli dobra sokołowskie z zamysłem wybudowania fabryki cukru. Elżbieta Hirschman (od jej imienia nosiła nazwę osada fabryczna, powstała na gruntach Przeździatki) powołała w 1845 r. spółkę do założenia Fabryki Cukru z Buraków i Rafinerii.
Cukrownia została uruchomiona w roku 1846. Była największą cukrownią w Królestwie i zajmowała znaczącą pozycję w późniejszych latach. Spowodowało to ożywienie gospodarcze samego Sokołowa, korzystały także folwarki Hirschmanów - produkcja buraków była opłacalna. W kampanii 1862/63 cukrownia zatrudniała 366 robotników. Nie tylko ilość decydowała o renomie zakładu - w roku 1883 na wystawie w Moskwie fabryka została wyróżniona złotym medalem za dobrą jakość cukru, co umożliwiło sprzedaż poza kraj.
Należy wspomnieć bohaterską postawę Elżbietowa w powstaniu styczniowym. Wielu z nich brało udział w bitwie pod Węgrowem 2 lutego 1963 r. - z Elżbietowa i Grochowa 700 ludzi.
Więcej ciekawostek i zdjęć znajdziecie na stronie internetowej Michała Kurca. (opr. Ana)
O Gościńcu Litewskim czytajcie również w tekstach:
» Gościniec Litewski
» O gościńcu na zamku
» Z Wilna do Sokołowa