Cmentarz żydowski (u)ratowany

Przed wojną cmentarz żydowski w Seroczynie liczył kilkaset nagrobków. Do niedawna można było doliczyć się ich zaledwie kilku (siedem). Od czerwca stoją tam 22 macewy.

Trzy lata temu pisaliśmy o wyróżnieniu „Chroniąc Pamięć”, przyznanym Damianowi Lewandowskiemu, zasłużonemu dla ratowania dziedzictwa żydowskiego. To on razem z grupą kolegów podjął trud porządkowania cmentarza. Dzięki nim teren został opatrzony tablicą: „Cmentarz żydowski. Prosimy, uszanuj miejsce pochówku mieszkańców Twojej miejscowości”.

Damian Lewandowski na laurach nie spoczął. Wraz ze znajomymi poszukiwał zaginionych macew w okolicy, zabezpieczał te najbardziej zniszczone, porządkował cmentarz. Latem znalazły się na nim 22 macewy. Na kilku z nich, mimo upływu lat, zachowały się barwne inskrypcje i motywy liści. Najstarsza macewa liczy 164 lata.

Damian Lewandowski jest obecnie radnym gminy Wodynie. – Uważam, że nie jest ważne, czy to cmentarz żydowski, ewangelicki, czy też prawosławny. Koleje losu sprawiły, że przez kilkadziesiąt lat cmentarz żydowski, z wiadomych przyczyn, nie miał swojego opiekuna. Był zaniedbany i przez to dewastowany.

Jego zdaniem, trzeba widzieć sens tego, co się robi.

– Dużą pomoc okazali znajomi, którzy razem ze mną pracowali nad poprawą estetyki tego miejsca. Może to się wydać dziwne i niezrozumiałe, ale w tym konkretnym przypadku, w początkowych pracach pomocna była, w pewnym stopniu, obojętność władz oraz brak zainteresowania gminy żydowskiej. Obecnie jednak pożądane jest zainteresowanie sprawą nie tylko społecznych organizacji żydowskich, ale i samej gminy żydowskiej.

Dziś na lapidarium składają się 22 macewy albo ich fragmenty. Jak mówi Damian Lewandowski, nie jest to ostateczna forma prezentacji zachowanych nagrobków.

– Zabezpieczenia wymagają jeszcze niewielkie fragmenty, na których, między innymi, zachowały się zdobienia.