Węgrów: Będziemy walczyć z kłamstwami

8 maja w Węgrowskim Ośrodku Kultury odbyła się debata historyczna poświęcona losom mieszkańców powiatu węgrowskiego i eksterminacji ludności żydowskiej podczas drugiej wojny światowej. Temat wzbudził duże zainteresowanie. Na spotkanie przyszło ponad 100 osób.

Organizatorzy debaty - wicemarszałek Senatu Maria Koc, Instytut Pamięci Narodowej, Miejska Biblioteka Publiczna w Węgrowie oraz Stowarzyszenie Edukacyjne Ziemi Węgrowskiej – zaprosili historyków, którzy mieli pokazać, jak wyglądało życie w okupowanej Polsce i jaki tak naprawdę był stosunek mieszkańców Węgrowa i powiatu sokołowsko-węgrowskiego do Polaków żydowskiego pochodzenia. Było to o tyle ważne, że w ostatnim czasie w prasie ogólnopolskiej ukazały się artykuły, w których wprost zarzuca się mieszkańcom Węgrowa i okolic wręcz masowy udział w mordowaniu Żydów. Teza ta została również podniesiona w książce „Dalej jest noc. Losy Żydów w wybranych powiatach okupowanej Polski”.

Otwierając spotkanie wicemarszałek Maria Koc powiedziała, że Węgrów od wieków był miastem wielokulturowym, gdzie w zgodzie żyli obok siebie katolicy, protestanci, prawosławni i Żydzi, którzy tworzyli jedną społeczność. – I nagle dowiadujemy się, z różnych publikacji, że życie w okupowanym Węgrowie i powiecie było naznaczone strasznymi zbrodniami, których dopuścili się Polacy – stwierdziła Maria Koc.

Zdaniem pani wicemarszałek, z taka tezą trudno się zgodzić i przejść obok niej obojętnie, bo z zapisów i wspomnień mieszkańców rysuje się zupełnie inny obraz niż ten przedstawiony w książkach Szragi Fajwla Bielawskiego „Ostatni Żyd z Węgrowa” (ukazła się ona w 1991 roku w Stanach Zjednoczonych i w 2016 roku w Polsce) oraz pracy zbiorowej pod redakcją Barbary Engelking „Dalej jest noc”.

- Będziemy próbowali walczyć z kłamstwami. Będziemy pokazywali wydarzenia jakie rzeczywiście miały miejsce. Nie będzie to łatwe, bo wcześniej pogłębionych badań raczej nie było – powiedziała Maria Koc.

Zebrani wysłuchali wystąpień historyków: wiceprezesa IPN,dr Mateusza Szpytmy, Jacka Odziemczyka, Małgorzaty Piórkowskiej-Rozpary oraz Radosława Jóźwiaka. Ten ostatni skupił się na wykazaniu nieścisłości historycznych zawartych we wspomnieniach Szragi Bielawskiego, na których w dużej mierze bazował prof. Jan Grabowski pisząc o Węgrowie i powiecie węgrowskim w książce „Dalej jest noc”. Podczas spotkania można było dostać drukowaną zapowiedz książki Radosław Jóźwiaka pt. „Zagłada społeczności żydowskiej Węgrowa we wspomnieniach Szragi Fajwla Bielawskiego. Studium jednostkowego antypolonizmu”. Pełna wersja książki ukaże się jesienią br.

Po wystąpieniach historyków odbyła się dyskusja. Głos zabrali m.in.: proboszcz parafii ewangelickiej w Węgrowie ks. Paweł Szwedo, urodzony w Wilnie mieszkaniec Węgrowa Ryszard Sikorski, ks. prał. Tadeusz Osiński, Józef Maliński (jego rodzice i siostra są odznaczeni medalami „Sprawiedliwy wśród narodów świata” za uratowanie Żydów), dr Rafał Dmowski z Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego w Siedlcach oraz węgrowska architekt Renata Jaszczur-Dębiec.

Więcej o debacie historycznej w Węgrowie napiszemy w jednym z najbliższych papierowych wydań „Tygodnika Siedleckiego”.