Bezpłatne badania profilaktyczne mogą uratować życia, ale... Ludzie wolą nie wiedzieć?

Z dyrektorem Siedleckiego Centrum Onkologii dr. hab. n. med. Lubomirem Bodnarem rozmawia Mariola Zaczyńska.

4 lutego obchodziliśmy Światowy Dzień Walki z Rakiem. W tym roku miał szczególne znaczenie, gdyż z powodu pandemii wielu chorych miało i miewa utrudniony dostęp do leczenia i szybkiej diagnozy. Dlatego warto zainteresować się dostępnymi programami profilaktycznymi, bo badania są bezpłatnie i bez długich kolejek.

Zauważył Pan, że ludzie są gotowi pojechać na koniec miasta i stać w kolejce, bo tam w sklepie jest promocja i jakiś produkt tańszy o 5 złotych? Niech Pan powie, że taka sama walka toczy się o bezpłatne badania profilaktyczne...

– No, nie, nie jest tak dobrze. Ludzie owszem, stoją w kolejkach, ale już kiedy są chorzy i czekają na jakieś świadczenie medyczne. I zazwyczaj gdy choroba jest już zaawansowana.

A można tego uniknąć, korzystając z bezpłatnych badań przesiewowych. Wtedy inaczej wchodzimy w proces leczenia, bo możemy wykryć zmiany na bardzo wczesnym etapie. Wydawałoby się, że bezpłatne badania to wielka okazja, tymczasem...

– Wykonalność tych programów jest niska. Największa, ok. 35-40%, jest w profilaktyce raka piersi,mniejsza – ok. 20% – w profilaktyce raka jajnika, a jeszcze niższa, bo ok. kilkunastu procent, w przypadku raka jelita grubego. Czyli zdecydowana większość Polaków unika skorzystania z darmowych programów, które mogą wykryć stadium bezinwazyjne, wczesne, możliwe do wyleczenia.

To wręcz nieprawdopodobne. A może ludzie boją się „wiedzieć”?

– Raczej wierzą, że to ich nie dotyczy, że rak ich nie dopadnie. Odwlekają badania. A tymczasem statystyki wskazują, że już co druga, trzecia osoba zetknie się z jakąś postacią choroby nowotworowej. Nie musi to być nowotwór złośliwy, ale w każdym przypadku liczy się czas wykrycia choroby.

Kto powinien stanąć pierwszy w kolejce do badań przesiewowych?

– Osoby z rodzinnym obciążeniem, jeśli w rodzinie wystąpił nowotwór. Naprawdę warto wtedy skorzystać z programów profilaktycznych, a także zgłosić się do poradni genetycznej na badania w celu wykrycia niebezpiecznych mutacji.

Wiadomo już, że jest wiele czynników, które narażają nas na chorobę nowotworową. Czego powinniśmy unikać?

– Używek, zwłaszcza papierorosów. Naraża nas też smog, więc gdy słyszymy komunikaty o dużym zanieczyszczeniu powietrza, rekomendowałbym noszenie maseczek. Już się do ich widoku przyzwyczailiśmy. Musimy też zwracać uwagę na to, co jemy. Wiele produktów jest nafaszerowanych konserwantami. I mimo że w danym produkcie mieszczą się w normie, to już skumulowane z kilku produktów, w ciągu kilku dni, tygodni, miesięcy, stają się potężnym „zastrzykiem”. W tym też się upatruje zwiększonej zapadalności na nowotwory trzustki.

A jak sobie możemy pomóc?

– Wszystkie badania wskazują, jak zbawienna dla zdrowia pod każdym względem jest aktywność fizyczna. Zaleca się 150 minut aktywności ruchowej tygodniowo. Czyli po ok. 30 minut ruchu dziennie. Chodzi o dodatkowy wysiłek, nawet umiarkowany: spacer, taniec, czy jazda na rowerze. I korzystajmy z profilaktycznych badań. Niech to będzie nasz zdrowy nawyk. Wystarczy zadzwonić do rejestracji Siedleckiego Centrum Onkologii i zapisać się na badania. Wyznaczamy krótkie terminy. Dostępne programy profilaktyczne (bezpłatne) Rak szyjki macicy (dla kobiet w wieku 25–59 lat, które nie miały wykonanej cytologii w ciąguostatnich 3 lat) – zapisy pod nr tel. 25 64 03 31 w godz. 7.30–18.00 Choroby układu krążenia (dla osób w wieku 35 – 55 lat) – tel. 25 640 33 32 w godz. 8.00–18.00 Rak jelita grubego (dla osób w wieku 50-65 lat niezależnie od wywiadu rodzinnego, a także w wieku od 40 do 49 lat, jeśli w rorosówdzinie były przypadki tej choroby, dla osób w wieku 25-49 lat z rodziny z zespołem Lyncha, dla osób w wieku 20 – –49 lat z rodziny z zespołem polipowatości rodzinnej gruczolakowatej) – tel. 663 417 296 w godz. 8.00–15.00. Rak piersi (dla kobiet w wieku 50- 69 lat) – tel. 25 640 33 01 w godz. 7.30–18.00.